مالیات حق تمبر چیست؟ نکات مهم

دولت‌ها برای تامین هزینه‌های مختلف و بخشی از منبع درآمد از مردم مالیات دریافت می‌کنند. مالیات به شکل‌های گوناگون دریافت می‌شود که یکی از آن‌ها مالیات حق تمبر است. مالیات حق تمبر در قبال دریافت اوراق و مدارک و اسناد دریافت می‌شود. پرداخت این مالیات ضروری است که در صورت نپرداختن آن متخلفان مشمول جریمه خواهند شد. در ادامه با ما همراه باشید تا با مالیات حق تمبر و نکات مهم آن آشنا شوید.

مالیات حق تمبر چیست؟

مالیات حق تمبر از انواع مالیات مستقیم شناخته می‌شود که با اسناد، اوراق و مدارک در ارتباط است. برای اینکه اسناد به رسمیت شناخته شوند حق تمبر استفاده می‌کنند و متقاضیان درخواست این اسناد باید برای رسمی کردن اسناد خود از الصاق تمبر کنند و مالیات پرداخت نمایند. 

در صورت عدم استفاده از تمبر اسناد و مدارک فاقد اعتبار خواهند بود و متقاضی مشمول پرداخت جریمه می‌شود. تمامی اطلاعات لازم در خصوص مالیات حق تمبر در ماده ۴۴ تا ۵۱ قانون مالیات‌های مستقیم توضیح داده شده‌ است. این مالیات جزئی از مالیات بر دارایی به شمار می‌رود و توسط دولت دریافت می‌گردد.

انواع مالیات بر حق تمبر

مالیات بر حق تمبر انواع گوناگونی دارد که در ادامه قصد معرفی هریک از آن‌ها را داریم این موارد عبارت‌اند از:

ثبت شرکت

مالیات حق تمبر ثبت شرکت به متقاضیانی تعلق می‌گیرد که قصد ثبت شرکت را به‌صورت قانونی دارند. افراد پس از ثبت قانونی شرکت دو ماه فرصت دارند مالیات حق تمبر خود را پرداخت کنند. برای پرداخت مالیات باید به اداره ثبت شرکت‌ها مراجعه کرد.

هزینه این مالیات به نوع شرکت و فعالیت آن، میزان سرمایه و تعداد شرکا بستگی دارد. مدیریت شرکت در صورت عدم پرداخت مالیات حق تمبر با جریمه یا محدودیت از برخی امتیازات روبرو می‌شود. اگر در زمینه امور پرداخت مالیات حق تمبر اطلاعات کافی ندارید از یک متخصص کمک بگیرید تا دچار جریمه نشوید.

پروانه کسب

افراد یا شرکت‌هایی که از پروانه کسب معتبر برخوردار هستند ملزم به پرداخت مالیات بر حق تمبر پروانه کسب می‌شوند. مالیات بر حق تمبر پروانه کسب از انواع مالیات‌های مستقیم در کشور به شمار می‌آید و علاوه‌بر صدور پروانه کسب برای تمدید پروانه کسب نیز دریافت می‌شود. 

میزان این مالیات به نوع و حجم کسب‌و‌کار بستگی دارد. برای پرداخت مالیات باید به اتاق اصناف و اتحادیه‌ها مراجعه کرد و پس از دریافت فیش مالیاتی با مراجعه به یکی از شعب بانک ملی مبلغ تعیین‌شده را به حساب خزانه دولت واریز کرد.

مالیات حق تمبر افزایش سرمایه

پس از آن که شرکت‌ها اقدام به ثبت شرکت و پرداخت مالیات حق تمبر نمودند باید در سال‌های آینده مالیات حق تمبر برای افزایش سرمایه را پرداخت کنند. این مالیات زمانی دریافت می‌شود که شرکت سرمایه خود را افزایش دهد. افزایش سرمایه به نوبه خود انواع مختلفی دارد و میزان مالیات در هر‌کدام متفاوت است. از انواع راه‌های افزایش سرمایه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• افزایش سرمایه ناشی از تجدید ارزیابی دارایی‌ها: در صورتی که ارزش دارایی‌های شرکت افزایش یابد ارزش این دارایی‌ها طی هر چند سال یکبار به‌روز می‌شود و به‌عنوان افزایش سرمایه تلقی می‌گردد.
• افزایش سرمایه از هزینه نقدینگی: از بهترین روش‌های افزایش سرمایه شناخته می‌شود که از طریق ورود پول جدید یا وصول مطالبات سهامداران به شرکت باعث افزایش سرمایه می‌شود.
• افزایش سرمایه از محل اندوخته: در این روش شرکت به جای تقسیم سود حاصل بین سهامداران آن را جهت افزایش سرمایه شرکت اندوخته می‌کند. برخی از شرکت‌ها که در ادامه اشاره شده از پرداخت این نوع مالیات معاف هستند.
• افزایش سرمایه از طریق سهام: روش دیگری برای افزایش سرمایه توسط شرکت‌ها به شمار می‌رود که در ازای فروش سهام جدید با قیمت پایه از سهامداران وجه دریافت می‌کند.

سفته

سفته از پرکاربردترین اسناد تجاری است که طبق آن فردی متعهد به پرداخت مبلغ در تاریخ معین می‌شود. مالیات بر حق تمبر سفته از دیگر انواع مالیات مستقیم شناخته می‌شود که به تامین هزینه‌های دولت کمک می‌کند. این مالیات در سال ۱۳۹۴ دچار تغییرات شد و از میزان مالیات سه در هزار به نیم در هزار کاهش یافت. طی این تغییرات هزینه‌های مالیاتی بسیار کاهش یافت و در‌نتیجه باعث افزایش رشد و توسعه کسب‌و‌کارها شد.

مالیات حق تمبر چک بانکی

مالیات حق تمبر چک بانکی که از بانک‌ها در ازای هر برگه چک دریافت می‌شود. میزان این مالیات طبق ماده 44 و 45 قانون مالیات‌های مستقیم برای هر برگ چک بانکی مبلغ ۲۰۰ ریال است. علاوه‌بر چک برای سایر اسناد تجاری مانند سفته و برات حق تمبر دریافت می‌شود.

اسناد، مدارک و اوراق مشمول مالیات حق تمبر

ماده ۴۶ قانون مالیات‌های مستقیم اسناد، مدارک و اوراق مشمول مالیات حق تمبر را تعیین نموده است. طبق این ماده مقدار مالیات برخی از اسناد و مدارک مشخص شده است که عبارت‌اند از:

• برای هر برگ چک بانکی مبلغ ۲۰۰ ریال به‌ عنوان حق تمبر بانکی دریافت می‌شود.
• محاسبه میزان مالیات حق تمبر سفته و اسناد تجاری قابل‌انتقال در ایران به‌صورت نیم در ۱۰۰۰ انجام می‌شود.
• میزان مالیات حق تمبر برای بارنامه دریایی، هوایی و اوراق بیمه مال‌التجاره ۵۰۰۰ ریال و برای بارنامه زمینی ۱۰۰۰ ریال دریافت می‌شود.
• مبلغ ۵۰ هزار ریال حق تمبر برای انواع گواهینامه رانندگی بین‌المللی دریافت می‌شود.
• مبلغ ۱۰۰۰ ریال حق تمبر برای انواع گواهینامه رانندگی خودرو در ازای هر سال دریافت می‌شود.
• مبلغ ۱۰۰۰ ریال حق تمبر برای گواهینامه دانش‌آموزان در تمام مقاطع تحصیلی و مبلغ ۲۰ هزار ریال حق تمبر برای گواهی ارزش تحصیلی دوره‌های ابتدایی و راهنمایی دریافت می‌شود.
• مبلغ ۱۰ هزار ریال حق تمبر برای گواهینامه کاردانی تا فوق دکترا دریافت می‌شود.
• مبلغ ۱۰۰ هزار ریال برای دریافت پروانه کسب، کارت بازرگانی و پروانه وکالت و مبلغ ۵۰ هزار ریال برای تجدید آن‌ها دریافت می‌شود.
• مبلغ ۱۰ هزار ریال برای صدور کارت معافیت برای افرادی که معاف از انجام خدمت وظیفه شده‌اند به‌عنوان حق تمبر دریافت می‌شود.
• مبلغ ۱۰۰ هزار ریال حق تمبر برای کسب پروانه پزشکی، پیراپزشکی، دندانپزشکی، دامپزشکی و داروسازی دریافت می‌شود.
• مبلغ ۲۰۰ هزار ریال برای پلاک ترانزیت هرگونه خودرو و هر وسیله نقلیه ورود موقت به کشور دریافت می‌شود.
• طبق ماده ۴۷ مبلغ ۱۰ هزار ریال حق تمبر بابت قراردادهای بانکی ثبت نشده در دفتر اسناد رسمی بین بانک و مشتریان دریافت می‌شود.

علاوه‌بر ماده ۴۶ سایر ماده‌ها تا ماده ۵۱ میزان مالیات حق تمبر برای سایر اسناد و اوراق را مشخص شده‌اند.

نحوه محاسبه و پرداخت مالیات حق تمبر

نحوه محاسبه مالیات حق تمبر طبق قانون مالیات‌های مستقیم تعیین شده است که به برخی از مهم‌ترین آن‌ها در مبحث قبلی اشاره شد. برای پرداخت مالیات حق تمبر می‌توان به‌صورت آنلاین اقدام کرد. در این صورت به سامانه سازمان امور مالیاتی به آدرس tax.gov.ir مراجعه کنید. با وارد شدن به حساب کاربری خود عبارت پرداخت حق تمبر مالیاتی را جستجو کنید تا به صفحه اصلی سامانه هدایت شوید. 

در ادامه از منوی حساب کاربری خود با انتخاب گزینه پرداخت‌ها-قبض مالیاتی اقدام به ساخت قبض جدید کنید و اطلاعات آن را تکمیل نمایید. در‌نهایت نوع حق تمبر و شناسه واریز را انتخاب کنید و گزینه پرداخت برخط را کلیک نمایید. مبلغ تعیین‌شده را پرداخت کنید تا قبض شما صادر گردد. 

پرداخت مالیات حق تمبر از طریق پیامک به گوشی شما اطلاع داده می‌شود. وصول فاکتور مالیاتی حداکثر تا ۴۸ ساعت در سامانه به ثبت می‌رسد که در صورت تمایل می‌توانید آن را مشاهده کنید.

معافیت های مالیات حق تمبر

برخی از اسناد و مدارک از پرداخت مالیات حق تمبر معاف هستند که عبارت‌اند از:

• بر‌اساس ماده ۴۸ قانون مالیات‌های مستقیم شرکت‌هایی که در بورس اوراق بهادار یا بازار خارج از بورس از طریق هزینه نقدینگی یا مطالبات سهامداران سرمایه خود را افزایش می‌دهند معاف از پرداخت مالیات حق تمبر هستند.
• اسناد و مدارک صادر شده به‌منظور انجام امور دولتی و عمومی معاف از پرداخت مالیات حق تمبر هستند.
• شرکت‌هایی که در مناطق آزاد تجاری فعالیت می‌کنند پس از ۱۵ سال از تاریخ صدور پروانه از پرداخت مالیات حق تمبر معاف می‌شوند.
• شرکت‌های تعاونی معاف از پرداخت مالیات حق تمبر هستند.
• شرکت‌های تازه تاسیس در صورت افزایش سرمایه شرکت تا سقف مجموع سرمایه‌های ثبت شده از پرداخت مالیات حق تمبر معاف می‌شوند.

جریمه عدم پرداخت حق تمبر

افراد و شرکت‌هایی که نسبت به پرداخت مالیات حق تمبر اقدام نکنند بر‌اساس ماده ۵۱ قانون مالیات‌های مستقیم دو برابر وجه حق تمبر جریمه می‌شوند. از این رو در صورت عدم پرداخت حق تمبر علاوه‌بر دریافت مبلغ اصلی باید مبلغ معادل آن به‌عنوان جریمه پرداخت شود. این قانون به‌منظور ایجاد نظم و انضباط و پرداخت به‌موقع مالیات‌ها تنظیم شده است.

اوراق مشمول حق تمبر را چه سازمانی چاپ می‌کند؟

اوراق مشمول حق تمبر مانند چک، سفته، برات، بارنامه و سایر اسناد توسط وزارت امور اقتصاد و دارایی چاپ می‌شوند. این وزارت دارای مجوز رسمی بوده و علاوه‌بر چاپ اسناد موظف است آن‌ها را در زمان مقرر در اختیار متقاضیان قرار دهد. همچنین امکان دریافت حق تمبر با صدور فاکتور مالیاتی به جای الصاق و ابطال تمبر توسط این نهاد وجود دارد.

سخن پایانی

مالیات بر حق تمبر از انواع مالیات‌های مستقیم برای اعتبار بخشیدن به اوراق و اسناد است که در این مقاله تمامی اطلاعات لازم در خصوص آن بیان شد. در‌حقیقت افراد و شرکت‌ها جهت گرفتار نشدن به مسائل مالیاتی باید درباره مالیات حق تمبر اطلاعات خود را افزایش دهند تا مشمول پرداخت جریمه نشوند.

سوالات متداول